Blaasgruis en blaasstenen bij honden komen helaas nogal eens voor. Blaasgruis zijn microscopisch kleine korreltjes die zich vormen in de urine. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij een bacteriële blaasinfectie. Blaasgruis kan uitgroeien tot blaasstenen. Die kunnen een afmeting hebben van een paar millimeter, maar kunnen ook enkele centimeters groot worden. Zowel blaasgruis als blaastenen kunnen het plassen bemoeilijken, wat uiteraard niet prettig is voor je hond.

Over blaasstenen

Om je hond pijn en ongemak bij het plassen te besparen, is het belangrijk dat je de symptomen die horen bij blaasstenen kunt herkennen. Je kunt dan op tijd naar de dierenarts, zodat de diagnose gesteld kan worden en je hond kan worden behandeld.

Organen anatomie hond

Petnostics Bladder Stone Teststrips zijn een handig hulpmiddel om blaasstenen bij je hond in een vroeg stadium op te sporen. Met deze Testrips kun je de urine van je hond zelf thuis controleren op het soortelijk gewicht en de zuurgraad (pH-waarde) ervan. Middels de gratis Petnostics app kun je de ontwikkelingen van deze waarden op langere termijn in de gaten houden.

Het grote voordeel hiervan is dat je al wordt gewaarschuwd voor de aanwezigheid van blaasgruis en/of blaasstenen voordat je hond er last van krijgt.

Heb je geen hond maar een kat? Hier kun je meer lezen over blaasstenen bij katten

Hoe kun je gemakkelijk thuis hondenurine controleren op blaasstenen?

  • Vang gemakkelijk zelf de urine op bij het uitlaten
  • Gebruik een teststrip die de dierenarts ook gebruikt
  • Analyseer de resultaten met je mobiele telefoon

Meer informatie

Wat zijn blaasstenen bij honden?

Blaasgruis zijn kleine kristallen, die zich vormen door verbindingen van mineralen in de urine. Het aanvankelijk fijne gruis kan uitgroeien tot stenen en zelfs een omvang van een paar centimeter bereiken. Het is duidelijk dat zulke stenen in de blaas het goed functioneren van de urineweg in de weg staan en pijn en ongemak bij het plassen veroorzaken.

De klachten van de hond en de onderzoeken om tot een diagnose te komen, zijn hetzelfde voor alle soorten blaasstenen. De blaasstenen kunnen uit verschillende mineralen bestaan, die elk vragen om een specifieke behandeling.

  • Struviet (magnesium-ammonium-fosfaat)
  • Calcium-oxalaat stenen
  • Cystine stenen
  • Ammonium-uraat stenen

Symptomen van blaasstenen

Blaasstenen geven symptomen die horen bij een urineweg- of blaasinfectie:

  • Vaker plassen, maar steeds kleine beetjes plassen of zelfs maar enkele druppels
  • In huis plassen
  • Pijn bij het plassen, de hond jankt of jammert
  • Moeten persen om de urine eruit te krijgen
  • Bloed in of bij de urine

Daarnaast kunnen algemene ziekteverschijnselen voorkomen zoals lusteloosheid en niet meer willen eten.

Overigens vertoont niet iedere hond al de bovengenoemde symptomen tegelijk.

Daarnaast kunnen algemene ziekteverschijnselen voorkomen zoals lusteloosheid en niet meer willen eten.

Overigens vertoont niet iedere hond al de bovengenoemde symptomen tegelijk.

hond plast in huis door blaasstenen
gevolg van blaasstenen: plassen in huis

Blaassteen in de urinebuis

Afgezien van bovenstaande symptomen kan een blaassteen vastlopen in de urinebuis. De hond, meestal een reu, kan dan helemaal niet meer plassen. Reuen lopen wat dit betreft een groter risico dan teven, die een ruimere urinebuis hebben.

Als een blaassteen is vastgelopen in de urinebuis, is dat een spoedgeval. De steen moet zo snel mogelijk operatief worden verwijderd door de dierenarts. Als dat niet gebeurt, verslechtert de hond snel en kan binnen 24 uur overlijden. Dus als je merkt dat je hond op de urine perst, maar er geen druppel uitkomt: direct naar de dierenarts!

Diagnose van blaasgruis en blaasstenen bij honden

De hierboven genoemde symptomen kunnen zowel op blaasgruis als op blaasstenen wijzen en het is belangrijk om daarmee met je hond naar de dierenarts te gaan.

Die zal eerst de blaas bevoelen. De blaasstenen kun je niet voelen, maar de blaas kan wel dikker en gevoelig zijn.

Het belangrijkste diagnosemiddel bij blaasgruis is microscopisch onderzoek van de urine. Aan de hand van het soort blaasgruis wordt bepaald wat de aangewezen behandeling is.

De urine wordt behalve op de gekristalliseerde mineralen gecontroleerd op bloedcellen, eiwitten en bacteriën. Wordt een bacteriële infectie aangetroffen, dan wordt de urine op kweek gezet om specifieke informatie te krijgen over het soort bacteriën.

Als je hond de symptomen vertoont van blaasgruis of blaasstenen, is het belangrijk om zijn of haar urine zo snel mogelijk te laten onderzoeken. Je kunt de urine van je hond opgevangen in een schone beker, een schoon bakje of een speciaal urinepotje dat je bij je dierenarts kunt ophalen. De onderzochte urine moet vers zijn en niet in de koelkast zijn bewaard. De afkoeling verandert het proces van kristalliseren en kan zo het resultaat van de urinetest beïnvloeden.

Röntgenfoto of een echo

Blaasstenen worden meestal vastgesteld met een röntgenfoto of een echo. Een blaassteen die in de urinebuis is vastgelopen, kan er voor zorgen dat een katheter niet tot in de blaas kan worden geschoven of dat dit moeizaam gaat.

Grote blaasstenen zijn doorgaans goed zichtbaar op een röntgenfoto. Kleinere steentjes en blaasgruis zijn nauwelijks zichtbaar en worden soms helemaal gemist. Om die reden kan de dierenarts besluiten om een echo te maken. Die brengt, in tegenstelling tot een röntgenfoto, wel alle soorten en maten gruis en blaasstenen in beeld. 

Hoewel echografie gevoelig is, kunnen kleine steentjes en bloedstolsels lastig van elkaar te onderscheiden zijn. Ook kan de dikke darm worden aangezien voor een blaassteen. Een ervaren echograaf zal deze zaken echter goed van elkaar kunnen onderscheiden.

Voorwaarde voor een echo is wel een gevulde blaas, wat meestal lastig is bij een hond met urineweginfectie. Om deze reden wordt een echo alleen gemaakt als de röntgenfoto niets oplevert.

Soms worden opnamen gemaakt waarvoor met een katheter lucht, een contrastvloeistof of de combinatie daarvan in de blaas worden gespoten. Een hond moet hiervoor onder narcose gebracht worden en gekatheteriseerd. Dankzij de gevoeligheid van echografie worden dit soort contrastopnames tegenwoordig minder vaak gebruikt.

Verschillende soorten blaasstenen van honden, oorzaken en behandeling

De oorzaken voor de vorming van blaasstenen bij honden zijn uiteenlopend, al naar gelang het soort steen dat wordt gevormd. Daarnaast zijn sommige rassen extra gevoelig voor het ontstaan van blaasstenen. De meest voorkomende blaasstenen bij honden zijn de eerste twee: struviet en calcium-oxalaat.

Erfelijke factoren voor blaasstenen

Sommige honden, zoals Dalmatiërs, Engelse Bulldoggen, Dwerg-schnauzers en honden hebben een grotere kans op het ontwikkelen van blaasgruis en -stenen.

Levershunt

Ook honden met een levershunt lopen meer risico om blaasgruis en -stenen te ontwikkelen. Een Levershunt is een aangeboren afwijking. Normaal komt al het bloed uit de maag, darmen, milt en alvleesklier in de lever, waar het gezuiverd wordt. In geval van een levershunt is er sprake van een afwijkend bloedvat, waardoor het bloed eerst door de rest van het lichaam stroomt en dan pas naar de lever. 

Het ongezuiverde bloed dat in het lichaam stroomt verstoort allerlei lichaamsfunctie en een normale ontwikkeling van de hond. Dit zorgt vaak op jonge leeftijd al voor gezondheidsproblemen. Bij een levershunt is een operatie mogelijk, waarbij het verkeerd lopende bloedvat wordt gecorrigeerd. Als deze operatie slaagt, stopt de vorming van blaasstenen doorgaans vanzelf, hoewel een dieet en/of medicatie nog nodig kan zijn om blaasgruis en -stenen af te voeren. 

Een levershunt kan voorkomen bij honden van alle rassen, maar wordt vaker gezien bij onder andere Yorkshire Terriërs, Maltezers, Ierse Wolfshonden, Duitse Herders, Dobermann Pinchers, Labrador en Golden Retrievers.

Omdat de oorzaken van de verschillende soorten blaasstenen zo divers zijn, hoort er bij iedere soort blaassteen een andere behandeling. Hieronder staan de verschillende blaasstenen beschreven met hun oorzaak en passende behandeling.

Struviet gruis en stenen

Struviet is gerelateerd aan de voeding, maar er wordt bij honden ingeval van struvietgruis of -stenen ook altijd een bacteriële blaasontsteking vastgesteld. Staphylococcen zorgen ervoor dat de pH-waarde van de urine hoger wordt, dus minder zuur. Dit maakt dat de magnesium-, ammonium- en fosfaat moleculen samen de kristallen gaan vormen die we struviet noemen. Struviet komt vaker voor bij teven dan bij reuen.

Als er struviet-stenen bij je hond worden geconstateerd, moeten niet alleen de stenen verwijderd worden, maar ook de infectie behandeld worden. Hiertoe wordt een kweek van de urine gemaakt, zodat de aanwezige bacterie kan worden bepaald en een antibiotica kuur wordt gestart. Soms is een dieet niet nodig en verdwijnt struviet blaasgruis vanzelf na de juiste antibiotica-kuur. Ook kan een langdurige antibioticakuur noodzakelijk zijn, bijvoorbeeld omdat de bacteriën zijn doorgedrongen tot de nieren.

Terwijl blaasgruis in de regel nog op te lossen is middels een dieet, moeten blaasstenen als ze te groot zijn operatief worden verwijderd. Blaasstenen zijn namelijk te groot om nog op te kunnen lossen en uitgeplast te worden. Het resultaat van zo’n operatie is snel merkbaar, de klachten zullen binnen een week verdwenen zijn.

Struviet gruis en kleine steentjes kunnen daarnaast behandeld worden met een dieet. Dit is er op gericht om de hond meer te laten drinken door toevoeging van meer zout. Gaat de hond meer drinken, dan gaat hij of zij ook meer plassen. Hiermee wordt het struviet afgevoerd. 

Daarbij bevat dit dieetvoer minder proteïne-, magnesium- en fosfaatgehalte, zodat het gehalte van deze stoffen in de urine lager wordt. Tot slot wordt ervoor gezorgd dat de urine zuurder wordt, waardoor de struviet stenen oplossen en zich minder snel nieuw gruis of stenen zal vormen.

Het dieet tegen struviet moet doorgaans 3 maanden volgehouden worden om alle stenen op te lossen. Je kunt er daarna mee doorgaan om de vorming van struviet in de toekomst te voorkomen.

Vanwege het zout in het dieetvoer zal je hond vanzelf meer gaan drinken, maar het is goed om de wateropname verder te bevorderen. Als je hond weinig zin heeft in meer water drinken, kun je ook overgaan op blikvoer, zodat hij via het voer meer vocht binnenkrijgt.

Omdat struviet bij honden, in tegenstelling tot katten, altijd gepaard gaat met een bacteriële urineweginfectie, moet deze ook worden behandeld met antibiotica.

De urine zal daarna regelmatig moeten worden onderzocht om te controleren of de infectie verdwenen is en struviet opgelost en afgevoerd.

In sommige gevallen slaan het dieet en de antibiotica niet aan en moeten de blaasstenen operatief verwijderd worden. Dit kan ook worden aangeraden als de verwachting is dat de behandeling met antibiotica en een dieet heel erg lang gaat duren.

Calcium-oxalaat gruis en stenen 

Deze blaasstenen worden, zoals de naam al aangeeft, gevormd door calcium en oxalaat. Deze blaasstenen groeien in tegenstelling tot struviet juist in een omgeving met een lage pH-waarde, dus in urine die te zuur is. In het merendeel van de gevallen komt deze blaassteen voor bij oudere reuen. Sommige rassen zijn extra gevoelig hiervoor, zoals de dwerg-Schnauzer.

Omdat calcium niet te zien is op een röntgenfoto zijn calcium-oxalaat blaasstenen daarop niet te zien.

Calcium-oxalaat blaasstenen moeten altijd chirurgisch verwijderd worden omdat er geen oplossend dieet voor bestaat. Speciaal dieetvoer tegen struviet wordt uiteraard afgeraden, omdat dit de urine nog verder verzuurt en daarmee het probleem van calcium-oxalaat stenen juist in de hand werkt. Maar je hond voldoende water laten drinken is ook bij deze soort blaasstenen erg belangrijk.

Ondanks extra maatregelen zal een hond met calcium-oxalaat blaasstenen in de helft van de gevallen na het operatief verwijderen binnen twee jaar weer opnieuw blaasstenen hebben. Het is dus goed daar tegen die tijd extra alert op te zijn.

Ammonium-uraat stenen

Ammonium-uraat stenen worden gevormd als een hond urinezuur niet kan omzetten tot allantoïne. Dit is ras-gebonden. Het bekendste voorbeeld van honden die ammonium-uraat stenen vormen zijn Dalmatiërs, maar deze blaasstenen komen ook wel voor bij de Engelse Bulldog, de dwerg-Schnauzer en de Shi-Tzu.

Ook ammonium-uraat stenen moeten operatief worden verwijderd. Daarnaast gaat de hond op een speciaal dieet om de vorming van blaasstenen in de toekomst te voorkomen.

Cystine stenen

Soms komen cystine stenen voor bij honden, waarvan de oorzaak nagenoeg niet bekend is. Wel hebben honden die deze stenen ontwikkelen een verhoogde concentratie van het aminozuur cystine in de urine. In zure urine kunnen zich dan cystine-stenen ontwikkelen.

Hoewel de oorzaak van de vorming van cystine stenen niet helemaal duidelijk is, zijn er wel hondenrassen aan te wijzen die er extra gevoelig voor zijn. Dit zijn bijvoorbeeld Australian cattle dogs, Bassets, Mastiffs en Bull mastiffs, Chihuahua’s, Teckels, Engelse Bulldoggen, Newfoundlanders, Staffordshire terriërs en Tibetaanse Spaniëls.

Cystine stenen kunnen niet met een dieet worden opgelost en moeten dus operatief worden verwijderd. Wel kan speciaal dieetvoer de vorming van de blaasstenen in de toekomst voorkomen.

Pijnstillers

Een urineweginfectie is pijnlijk voor een mens of dier en dus ook voor je hond. Het maakt daarbij niet uit of de blaasontsteking wel of niet wordt veroorzaakt door bacteriën, ook een steriele infectie is pijnlijk. Daarom zal in sommige gevallen tijdens de behandeling, die is gericht op het wegnemen van de oorzaak, de blaasstenen, een ontstekingsremmende pijnstiller gegeven worden.

Onderzoek van de verwijderde blaasstenen

Na het operatief verwijderen van de blaasstenen, kunnen die worden onderzocht op hun exacte chemische samenstelling. Dit kan helpen om de juiste behandeling te vinden om de vorming en groei van nieuwe stenen in de toekomst te voorkomen.

Wat kun je doen om blaasstenen bij je hond te helpen voorkomen?

Als je dit allemaal zo leest, zul je je hond de klachten die blaasstenen geven graag besparen. Omdat er meerdere factoren meespelen bij het ontwikkelen van blaasstenen, zul je het misschien niet helemaal kunnen voorkomen. Maar je kunt het risico voor je hond wel zo klein mogelijk houden. Dat kan op de volgende manieren:

1. Zorgen dat je hond voldoende vocht binnenkrijgt

Hoe meer water je hond drinkt, hoe vaker hij of zij gaat plassen. Dit maakt de kans op blaasgruis en blaasstenen kleiner omdat de urine minder geconcentreerd wordt. Bovendien wordt blaasgruis sneller uitgeplast.

  • Zorg altijd voor vers water op verschillende plekken in huis.
  • Natvoer is in dit verband beter dan droogvoer.
  • Natvoer kun je eventueel nog extra aanlengen met water en droogvoer kun je ook natmaken voordat je het geeft
  • Speciaal dieetvoer tegen blaasgruis zorgt er, vanwege de toevoeging van zout, voor dat je hond meer gaat drinken.
  • Behalve water kun je je hond lekkere drankjes voorschoten zoals bouillon of water met een scheutje melk.

2. Controleer regelmatig de urine van je hond met Petnostics Bladder Stone Teststrips

Met Petnostics Bladder Stone Teststrips kun je zelf heel gemakkelijk de urine van je hond testen op de waarden die wijzen op blaasgruis of blaasstenen. De Teststrips analyseren de urine van je hond op de zuurgraad (pH-waarde) en de specifieke afwijkingen die wijzen op de aanwezigheid van kristallen in de urine.

De Petnostics Teststrips zijn gemakkelijk in het gebruik. Je hoeft alleen je de urine van je hond op in de speciale Petnostics Urine Collector of een schoon kopje. Vervolgens doop je de Teststrip in de urine en zet hem op de scankaart. Dit laat je analyseren door de gratis Petnostics-app, die je direct het resultaat toont. Tegelijkertijd kun je via de app de testresultaten op langere termijn volgen, wat bijvoorbeeld prettig is tijdens de behandeling tegen blaasstenen.

Zelf de urine van je hond met de Petnostics Bladder Stone Teststrips regelmatig controleren op aanwezigheid van blaasgruis of blaasstenen, is altijd nuttig maar in het bijzonder aan te raden als je hond:

  • vanwege zijn ras een hogere kans heeft om blaasgruis en -stenen te ontwikkelen
  • een dagje ouder is
  • al eerder blaasstenen heeft ontwikkeld en daarvoor is behandeld
  • wordt behandeld tegen blaasstenen

Petnostics Bladder Stone Teststrips zijn nooit een vervanging voor de dierenarts. Als je merkt dat je hond moeilijk plast en/of daarbij pijn ervaart, ga je direct naar de dierenarts. Dat doe je uiteraard ook als je met behulp van de Petnostics Bladder Stone Teststrips afwijkingen vindt, die erop wijzen dat je hond blaasgruis of -stenen heeft.

Klanten uit de Verenigde Staten melden dat het zelf testen van de pH-waarde van de urine, tussen de bezoeken aan de dierenarts in, ze meer gemoedsrust geeft.

Afwijkende waarden die op blaasstenen wijzen komen op deze manier al aan het licht als je hond nog geen symptomen vertoont. Zo kun je er sneller bij zijn en voorkomen dat de blaasstenen nog groter groeien. Ingeval van de vaak voorkomende struviet blaasstenen geldt: hoe sneller je erbij bent, hoe eenvoudiger de behandeling zal zijn en hoe eerder je hond weer gezond is.